Jongerencommunity Voices of Tolerance – Museum Ons’ lieve heer op Solder
Voor de vo-meetup De leerling als digital native: Hoe betrek je het online leven van leerlingen in cultuuronderwijs zijn we te gast bij Ons’ lieve heer op Solder. Geen toevallige locatie. Het onderwijsprogramma Voices of Tolerance is uitgegroeid tot een actieve jongerencommunity met online platform. De aanwezige Darren is een zo’n jongere. “Hier vertellen we ons eigen verhaal, open, eerlijk en persoonlijk. Ook als dit een lastig verhaal is”.
Social Media is online mond op mond reclame – Malou Wierik Buro Dertig
“Influencer marketing niets meer en niets minder dan online mond op mondreclame”, zegt Malou te Wierik van Buro Dertig. Jonge mensen die op Facebook, Instagram, YouTube en Snapchat vertellen: “Dit is tof, hier moet je naar toe.” En dat gebeurt ook steeds meer voor kunst- en cultuurbezoek. Zo kregen Jay-Z en Beyonce met hun video Apeshit, die ze opnamen in het Louvre, dit museum vol jongeren die normaal waarschijnlijk geen stap in een museum zetten.
Het Louvre organiseerde vervolgens, heel slim, een tour langs de werken die in de video te zien zijn. Zo trokken ze in 2018 een recordaantal bezoekers, namelijk 10,2 miljoen, waarvan meer dan de helft onder de 30 jaar was.
Bingo Battle MuseumTV en CJP
Een ander goed voorbeeld is Bingo Battle, een samenwerking tussen MuseumTV en CJP. Muzikanten, acteurs en YouTubers rennen daarbij door musea opzoek naar een hamburger of een maanlanding opdat ze binnen tien minuten alle vakjes op hun bingokaart afstrepen. De afleveringen zijn te zien op YouTube maar je kunt ook de Bingo Battle-kaart downloaden en zelf de challenge aangaan.
De belevingswereld van jongeren
Niemand van de deelnemers kent de Bingo Battle, maar dat ook veel aanwezigen de hit Apeshit niet kennen verbaasd Malou. ‘Dit is wel de belevingswereld van de leerlingen’. Maar vinden de jongeren het eigenlijk erg dat het nummer niet bekend is? Drie jongeren hebben ingestemd vanmiddag vragen van ‘oudjes’ te beantwoorden en hun een blik te gunnen in hun online bestaan. ‘Nee ze vinden dat niet erg’, maar het is wel leuk.’
Kruisverhoor: hoe ziet het online leven van jongeren eruit?
En dan barst het los: Klik je wel eens op online advertenties van culturele instellingen? – Nee, ze nemen een shout-out naar een museum van een vriend serieuzer. Maar ze gaan nog steeds alleen als ze echt interesseert. En dan willen ze wel foto’s van de kunst zien en niet van de voorkant van het gebouw. Maar dan wel met een jongere ernaast, niet alleen het kunstobject.’
Is Facebook events nog iets? Nee Facebook is passe, ze leven op Instagram en Snapchat. Met meer dan 40 à 50 likes per foto zijn ze tevreden. Ja, al hun vrienden zitten ook op social media en nee de digitale detox doen ze niet aan ook al zegt hun trackapp dat ze soms wel drie volle dagen in een week op social media doorbrengen. Minderen willen ze wel, maar stoppen niet.
Zouden jullie het leuk vinden om een verslag te vloggen of op social media te maken of is dat privé en willen jullie dat niet mixen met school? Nee ze zouden het juist heel erg leuk vinden om een verslag te maken in de vorm van een vlog of een Instagrampagina.
Online beeldcultuur lijkt op beeldcultuur uit de oudheid – Valentijn Rambonnet educator, Het Rijksmuseum
Het Rijksmuseum realiseerde zich dat de telefoon het verlengstuk van veel jongeren is. Ze wilden daarop inspelen en de telefoon op een positieve manier inzetten, vertelt Valentijn Rambonnet – educator bij het Rijks. Zelf een grote fan van memes, een plaatje met een pakkende tekst erbij, bedacht hij dat ze veel weg hadden van hiëroglyfen. “Dit een rijke visuele cultuur van nu waarmee menselijke gevoelens en gedachten gecommuniceerd worden. En beeldcultuur is nou net iets waar wij als museum goed in zijn.” En dus vroeg het Rijksmuseum jongeren om memes te maken van de kunstwerken in het museum. Daarmee koppelde het Rijksmuseum succesvol 17e -eeuwse cultuur aan de hedendaagse online cultuur.
Snapguide – Influencers als rondleiders in het Rijksmuseum
Ze bedachten dat ze deze koppeling vaker wilden maken en zochten een creatieve oplossing om de aandacht van de 50.000 leerlingen die jaarlijks met een werkblaadje van een docent op een bankje in het museum zitten om de antwoorden te googelen, vast te houden. Dat werd Snapguide. In de app kunnen jongeren kiezen uit zes influencers die allen op authentieke wijze, over een onderwerp dat bij hen past, een tour door het museum geven en de gebruiker challenges geven.
Didactiek loslaten – kern overeind houden
Daarvoor moesten ze wel de strakke didactiek meer loslaten en andere stemmen een plek geven. Wel hebben ze de rondleiders goed gebriefd zodat de kern van de boodschap overeind bleef staan. Maar de rondleiders maken een persoonlijke connectie. Bij muzikant Teske gaat de tour dus over muziek en lifestyle in de gouden eeuw. Ronnie Flex bleek een geschiedenisfan en gaat als half Molukse en half Surinaamse Nederlander in op het koloniaal verleden. Nikki tutorials doet lifestyle en beauty door de eeuwen heen.
De producties zijn niet zo gelikt, maar daardoor des te authentieker. Ook zijn het niet de meest inhoudelijke tours, maar ze geven die doelgroepen die zich normaal niet thuis voelen in een museum een positieve museumervaring.
Tips:
Valentijn heeft nog een paar tips:
1) Probeer niet hip te doen. Dat gaat niet goed en is niet nodig. Authenticiteit is belangrijker.
2) Laat de leerlingen zelf de koppeling met populaire cultuur maken.
3) Ga uit van de inhoud en niet van de vorm. Oftewel, kies een influencer die bij je doel past en niet een doel dat bij je een influencer past.
Combineer populaire cultuur, kunst en maatschappelijke betrokkenheid
De tijd zit erop. Maar de deelnemers willen meer. Het drankje na afloop wordt unaniem weggestemd ten gunste van een langere presentatie van Valentijn die met aantal mooie voorbeelden komt waarbij populaire cultuur, maatschappelijke betrokkenheid en kunst samenkomen.
Authentieke kunsteducatie
Hij haalt het model voor authentieke kunsteducatie aan van Emiel Heijnen, van het lectoraat Kunsteducatie van de Amsterdamse hogeschool voor de Kunsten. Wanneer in kunsteducatie de drie elementen uit dit model, populaire cultuur, kunst en maatschappelijke betrokkenheid samenkomen, levert dit krachtige nieuwe leersituaties op.
Hiphop meets Louis XIV
Versace meets Het eerste voorbeeld is een examenvraag passend bij het vak kunst algemeen. Vergelijk de twee beeldfragmenten. Welke filmische en beelden middelen worden er gebruikt om de status van de hoofdpersoon te verheerlijken. Bedenk er minimaal drie.
De eerste video is Versace van hiphop-collectief Migos.
De tweede het Le roi danse – Ballet Royal de la Nuit, een balletopvoering uit 1653, die dertien uur duurde en eindigde met de opkomst van zonnekoning Louis XIV toen de zon op kwam.
De aanwezigen slagen met glans: goud, kikkerperspectief en de kroon van Medusa als het logo van Versace en die van de zonnekoning, twee mooie verwijzingen naar de klassieke oudheid.
Vluchtelingenmigratie meets rapper/zangeres M.I.A. meets moderne beeldende kunst
We kijken naar de video Borders van M.I.A.
De video over vluchtelingen is maatschappelijk, gemaakt in een populair muziekgenre en het lijkt op veel hedendaagse kunstwerken zoals bijvoorbeeld Ai Wei Wei’s installaties in de Turbine hall in Londen. Je kunt de video koppelen aan de huidige discussie van de nacht van de vluchteling die een wandeling wilde organiseren bij Westerbork waar veel mensen op tegenwaren. Of aan een kunstwerk op de huidige Biënnale in Venetië dat veel stof doet opwaaien: Een boot waarmee tijdens een ongeluk op zee een groot aantal vluchtelingen is omgekomen.
Slavernijverleden meets hiphop meets politiegeweld meets politiek
Een laatste recent voorbeeld is This is America van Childish Gambino.
Valentijn: “ In de clip zie je politiegeweld tegen zwarte mensen, verwijzingen in dans en gezichtsuitdrukkingen naar black face stereotypen en een Jim Crow-imitatie, een karikatuur van een zwarte Amerikaanse to slaafgemaakte, die hij bijna letterlijk uitbeeldt. De clip zit zo bomvol verwijzingen dat je er uren op kunt Youtuben. Zijn broek wordt bijvoorbeeld in verband gebracht met een republikeins burgeroorlog kostuum en de rode doek waarin het pistool wordt gewikkeld staat voor de republikeinse liefde voor geweren.”
Valentijn sluit nu echt af. “Ik zou willen dat er in het museum altijd dit soort krachtige leersituaties ontstaan waarbij dit alles vermengd. Het is een mooie uitdaging om die te zoeken, want we kunnen er allemaal veel van leren, de leerlingen maar ook wij.
Meer weten?
Wil je meer weten over Museum Ons’lieve heer op solder of Voices of Tolerance
Wil je meer weten over Buro Dertig
Wil je meer weten over het Rijksmuseum of Snapguide
Presentatie Malou te Wierik – Buro Dertig
Presentatie Valentijn Rambonnet – Rijksmuseum