Hoe leuk letteren kan zijn en wat je er allemaal mee kan doen was het onderwerp van de Mocca po-meetup tijdens de Kinderboekenweek. Bijna veertig leerkrachten en cultuureducatoren namen op 5 oktober hun favoriete kinderboek mee naar de leeszaal van de OBA Javaplein. Daar hoorden zij alles over succesvolle letterenprojecten van Stichting Taalvorming, basisschool de Achthoek en de OBA.
Eigen ervaringen
Warmdraaien doen de deelnemers met een verteloefening. In tweetallen delen ze een ervaring met elkaar binnen het thema ‘samen’. Daarna draagt iedereen aaneengesloten de mooiste zin uit zijn verhaal voor in een onvoorbereide en daardoor juist grappige vertelslang. Een goede inleiding op de letterenleerlijn die Stichting Taalvorming en basisschool de Achthoek samendoen. Ook hierbij staan eigen ervaringen aan de basis staan van schrijven en vertellen.
Letteren Leerlijn Basisschool De Achthoek en Stichting Taalvorming
Hieke van Til (Stichting Taalvorming) en leerkrachten Patty Roos en Nanda Leenders (De Achthoek) vertellen hoe de kinderen op school tot schrijven kwamen vanuit het overkoepelende thema ‘De buurt’ (Het Oostelijk Havengebied).
Onderbouw
Alle kinderen van de kleuters tot groep 8 doen mee aan de leerlijn. In de onderbouw vertelden de leerkrachten over de brug naar Noord en de pont die beide van groot belang zijn voor de buurt en waar alle kinderen gebruik van maken. De kinderen schreven vervolgens over hun eigen ervaringen met de pont of de brug. Schrijven vanuit eigen ervaringen is een laagdrempelige schrijfvorm die eigenlijk alle kinderen wel willen doen.
Beschouwende teksten leren schrijven vanuit vakoverstijgend onderzoek
In de bovenbouw begonnen de kinderen ook met ervaringsteksten maar na verloop van tijd schreven zij ook complexere beschouwende teksten. Hiervoor ging de school vakoverstijgend te werk. De kinderen trokken de buurt in om deze met andere ogen te bekijken. Om expert over hun eigen buurt te worden interviewden ze buurtbewoners, onderzochten de voor- en de nadelen van de buurt, dachten na over hun favoriete plekken, gaven spreekbeurten op locatie in een zelf opgestelde route, stelden hun eigen kaart samen en bestudeerden door de leerkracht samengestelde studiepakketten. De betrokkenheid van de kinderen was enorm groot.
Verdieping en structuur
De kinderen leerden de opbouw van een beschouwende tekst en schreven verschillende versies. Bij het herschrijven kregen ze speedlesjes van 3 minuten over interpunctie, spelling of grammatica, maar de nadruk lag op de verdieping en structuur van een tekst. De voorkeur ging uit naar minder vaak een verschillende tekst schrijven, maar vaker aan één tekst werken. Bij de tweede versie verloren kinderen soms wel hun motivatie en daarom lieten ze de kinderen de eerste keer met de hand schrijven en de tweede keer op de computer.
Gedrukte zelfgeschreven prentenboeken voor alle leerlingen
De leerlijn letteren resulteerde voor de Achthoek in twee prachtige prentenboeken over de buurt. Geschreven door de kinderen zelf. Alle kinderen kregen een prentenboek mee naar huis. Naast dat het een mooie herinnering is voor de leerlingen, laat het boekje ook mooi de opbouw van letteren en schrijven in de school zien. De aanwezigen reageren met enthousiasme op het inspirerende verhaal en stellen veel praktische vragen over de uitvoering. Een inspirerende leerlijn en een boost voor het imago van een letteren leerlijn in het primair onderwijs.
Stichting Taalvorming en de achthoek leerlijnenlab prentenboek
OBA TIP: De juiste opbouw voor leesplezier – recreatieve, explorerende en reflecterende boeken.
Leesplezier begint met het juiste boek. Maar hoe kies je dat? Door je bewust te zijn van de drie soorten boeken die er zijn voor kinderen. De eenvoudige recreatieve boeken initiëren leesplezier. Het zijn vooral chronologisch vertelde verhalen waar de lezer niet veel verbeelding voor nodig heeft. Explorerende boeken zijn realistischer en de lezer identificeert zichzelf met het verhaal. Bij het lezen van reflecterende boeken gebruikt de lezer zijn verbeelding veel. Het verhaal heeft een complexe compositie, is vaak geschreven in de ik-vorm en het taalgebruik is poëtischer.
Is een kind geen lezer dan bevorder je eerst het leesplezier met een recreatieve boeken. Een effectieve opbouw is raadzaam. Begin je met een explorerend, of een reflecterend boek dan slaat het leesplezier vaak niet aan. Oproep van de OBA: “Wees je bewust van welk soort boek je aanbiedt en kijk eens goed in de schoolbibliotheek hoe de verdeling van aanbod is.
OBA Boekenkring: Kinderen bevelen elkaar boeken aan
De po-meetup eindigt met een uitleg over de Boekenkring door Marianna Mondeel van de OBA. De boekenkring werkt vanuit het principe dat kinderen sneller ingaan op een aanbeveling van een leeftijdgenoot dan van een volwassene. In de Boekenkring bevelen kinderen elkaar daarom, met aanstekelijk enthousiasme, boeken/teksten die zij gelezen hebben aan hun klasgenoten aan.
Klik hier voor meer informatie over de educatieprogramma’s van Stichting Taalvorming.
Klik hier voor meer informatie over de educatieprogramma’s van de OBA. Boekenkring.