Een goede voorbereiding is het halve werk
Met cultuureducatie geven kinderen betekenis aan de wereld op hen heen. Maar hoe praat je met kinderen over hun cultuurbeleving? Hoe kom je verder dan ‘leuk’ of ‘saai’. Een goede evaluatie begint met een goede voorbereiding. Welke stappen kun je hierin nemen?
Taalverrijking
Om te beginnen is het belangrijk dat de kinderen voordat ze een voorstelling, tentoonstelling of concert bezoeken, de ‘taal’ van het medium leren spreken. Ze moeten meer weten over de discipline en het onderwerp om iets over toneel te zeggen of over dans of architectuur. Zelf actief met een kunstvorm bezig zijn helpt met het ontwikkelen van een vocabulaire over deze kunstvorm. Wie eerst zelf ervaart hoe je een kunstwerk maakt kan daarna makkelijker iets zeggen over een kunstenaar en zijn werk.
Formuleer een doel
Voordat je ergens naartoe gaat maak je het doel van de activiteit helder en bereid je het bezoek inhoudelijk voor met de leerlingen. Hebben ze bijvoorbeeld al ervaring met het soort instelling dat ze gaan bezoeken? Vertel de klas dat er evaluatie komt en hoe deze eruit zal zien. Geef daarbij ook duidelijk aan wat je van de leerling verwacht. Werk je met een feedbackformulier? Wees specifiek in je vraagstelling (in de presentatie staat een voorbeeld van een formulier dat hier nog niet geheel in slaagt). Een kind moet niet denken ‘Wat moet ik hier eigenlijk doen’. Foto’s zijn een goed hulpmiddel bij evaluatie. Maak foto’s tijdens het cultuurbezoek en laat de kinderen die in een top 10 leggen. Aan de hand hiervan kunnen ze beargumenteren waarom iets hen aansprak.
Wees specifiek
Als kinderen voor het eerst met een bepaalde kunstvorm in aanraking komen is het verschil tussen wat ze weten en wat ze zien te groot. Daardoor gaat veel langs ze heen. Dit los je op door af te bakenen. Van tevoren bedenk je samen met de leerlingen waar ze op kunnen letten. Geef ze iets specifieks om zich op te richten bij een museumbezoek, bijvoorbeeld met ‘waar-niet waar’ kaartjes. Ga je naar het theater? Dan kunnen een paar leerlingen bijvoorbeeld letten op het decor, anderen op de muziek, een derde groepje op het verhaal enzovoort.
Formatief Evalueren
Marjo ging vervolgens in op een vorm van evalueren die op het moment aan populariteit wint namelijk het formatief evalueren. Bij deze evaluatiemethode ga je tijdens het proces na wat de leerlingen geleerd hebben in plaats van alleen achteraf. Het nadeel van achteraf evalueren is dat het een piekmoment is en dat je niet meer kunt bij sturen tijdens het proces. Bij formatief evalueren breng je de leeractiviteiten van leerlingen samen in kaart, interpreteer je de leeropbrengsten en gebruik je die om betere beslissingen te maken over vervolgstappen’. Zo geef je leerlingen inzicht in hun eigen leerproces en geef je onderwijs op maat. Formatief evalueren bestaat volgens Dylan William uit vijf stappen:
- Het verhelderen van de leerdoelen en het delen van criteria voor succes.
- Het realiseren van effectieve discussies, taken en activiteiten die bewijs leveren voor leren.
- Het geven van feedback gericht op het verder leren.
- Activeren van leerlingen als belangrijke informatiebronnen voor elkaar.
- Het activeren van leerlingen en het stimuleren van het eigenaarschap over het leren.
Good practice Formatief Evalueren in een kunstles
In de praktijk kan dat er zo uitzien: Het Zaantheater werkt met ‘Theaterreporters’, leerlingen van diverse scholen in Zaandam. Om zelf ook leerlingen een theaterrecensie te laten maken, kun je hen deze voorbeelden van andere kinderen laten bekijken. Individueel kiezen je leerlingen één punt uit de tekst waar de ‘reporter’ op heeft gelet. Vervolgens wisselden ze in groepjes de punten uit en formuleren ze zelf criteria. Daarna stellen ze klassikaal een ‘recensieformat’ samen waarbij ze de belangrijkste punten om te evalueren bepalen. Na het daadwerkelijke theaterbezoek schrijft ieder kind een eigen recensie van de voorstelling. De leerkracht zet onder elke recensie een tip (feedback), waarna de leerlingen in groepjes hun teksten bekijken. Ze matchen hun feedback aan het juiste tekstgedeelte en geven elkaar nog een extra tip aan de hand van de door henzelf bepaalde criteria uit de voorbereidende les.
Wil je meer weten?
Lees hier de Presentatie Evalueren kun je Leren van Marjo Berendsen.
Voor meer informatie over formatief evalueren kun je ook kijken op de website van SLO.
Heb je vragen? Neem contact op met Marjo Berendsen, m.berendsen@slo.nl – leerplanontwikkelaar kunst en cultuur PO.